CÁC TÌNH HUỐNG PHÁP LUẬT LIÊN QUAN VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Ngày cập nhật 16/05/2022
Đối tượng được tham vấn trong đánh giá tác động
môi trường
Tình huống 1:
Qua nhiều kênh thông tin khác nhau Giám
đốc Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng và thương mại B được biết,
thời gian tới, trên địa bàn Thành phố H sẽ có một số dự án đầu tư phải thực
hiện đánh giá tác động môi trường. Công ty Cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng
và thương mại B muốn hỏi, những người dân chịu tác động trực tiếp bởi các dự án
trên có được tham vấn khi thực hiện đánh giá tác động môi trường không?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020
đối tượng được tham vấn trong đánh giá tác động môi trường bao gồm:
a) Cộng đồng dân cư, cá nhân chịu tác động trực tiếp bởi dự án đầu
tư;
b) Cơ quan, tổ chức có liên quan trực tiếp đến dự án đầu tư.
Cũng tại khoản 3, khoản 4 Điều 33 Luật Bảo vệ môi trường năm
2020 quy định nội dung tham vấn trong quá trình thực hiện đánh giá tác động môi
trường bao gồm:
a) Vị trí thực hiện dự án đầu tư;
b) Tác động môi trường của dự án đầu tư;
c) Biện pháp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường;
d) Chương trình quản lý và giám sát môi trường; phương án phòng
ngừa, ứng phó sự cố môi trường;
đ) Các nội dung khác có liên quan đến dự án đầu tư.
Việc tham vấn được thực hiện thông qua đăng tải trên trang thông
tin điện tử và một hoặc các hình thức sau đây:
(i) Tổ chức họp lấy ý kiến;
(ii) Lấy ý kiến bằng văn bản.
Điều 26 Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ ban
hành Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường quy
định tham vấn trong đánh giá tác động môi trường:
1. Đối tượng tham vấn:
a) Cộng đồng dân cư, cá nhân chịu tác động trực tiếp bởi tác động
môi trường do các hoạt động của dự án gây ra, bao gồm: cộng đồng dân cư, cá
nhân sinh sống, sản xuất, kinh doanh tại khu vực đất, mặt nước, đất có mặt
nước, khu vực biển bị chiếm dụng cho việc đầu tư dự án; cộng đồng dân cư, cá
nhân nằm trong phạm vi tác động trực tiếp của nước thải, khí thải, bụi, tiếng
ồn, chất thải rắn, chất thải nguy hại do dự án gây ra; cộng đồng dân cư, cá
nhân bị ảnh hưởng do các hiện tượng sụt lún, sạt lở, bồi lắng bờ sông, bờ biển
gây ra bởi dự án; cộng đồng dân cư, cá nhân bị tác động khác, được xác định
thông qua quá trình đánh giá tác động môi trường.
Việc tham vấn cộng đồng dân cư, cá nhân chịu tác động trực tiếp
được thực hiện thông qua hình thức tham vấn họp lấy ý kiến;
b) Cơ quan, tổ chức có liên quan trực tiếp đến dự án đầu tư, bao
gồm: Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã nơi thực
hiện dự án; Ban quản lý, chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp nơi dự án nằm trong ranh
giới quản lý; cơ quan nhà nước quản lý công trình thủy lợi đối với dự án có xả
nước thải vào công trình thủy lợi hoặc có chiếm dụng công trình thủy lợi; cơ
quan quản lý nhà nước được giao quản lý các khu vực có yếu tố nhạy cảm về môi
trường (nếu có); Bộ Quốc phòng, Bộ Công an hoặc Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh,
Công an cấp tỉnh đối với các dự án có liên quan đến yếu tố an ninh - quốc phòng
(nếu có).
Việc tham vấn các cơ quan, tổ chức có liên quan trực tiếp đến dự
án đầu tư được thực hiện thông qua hình thức tham vấn bằng văn bản.
2. Nội dung tham vấn khác quy định tại điểm đ khoản 3 Điều 33
Luật Bảo vệ môi trường bao gồm: phương án cải tạo phục hồi môi trường đối
với dự án khai thác khoáng sản hoặc chôn lấp chất thải, phương án bồi hoàn đa
dạng sinh học đối với dự án có phương án bồi hoàn đa dạng sinh học theo quy
định của pháp luật.
3. Hình thức tham vấn:
a) Tham vấn thông qua đăng tải trên trang thông tin điện tử:
Trước khi trình cấp có thẩm quyền thẩm định báo cáo đánh giá tác
động môi trường, chủ dự án gửi nội dung tham vấn báo cáo đánh giá tác động môi
trường quy định tại khoản 3 Điều 33 Luật Bảo vệ môi trường đến đơn vị
quản lý trang thông tin điện tử của cơ quan thẩm định báo cáo đánh giá tác động
môi trường để tham vấn các đối tượng quy định tại khoản 1 nêu trên, trừ thông
tin thuộc bí mật nhà nước, bí mật của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.
Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được đề nghị đăng tải của chủ dự án, đơn
vị quản lý trang thông tin điện tử của cơ quan thẩm định có trách nhiệm đăng
tải nội dung tham vấn. Việc tham vấn được thực hiện trong thời hạn 15 ngày; hết
thời hạn tham vấn, đơn vị quản lý trang thông tin điện tử có trách nhiệm gửi
kết quả tham vấn cho chủ dự án;
b) Tham vấn bằng tổ chức họp lấy ý kiến:
Chủ dự án chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thực
hiện dự án niêm yết báo cáo đánh giá tác động môi trường tại trụ sở Ủy ban nhân
dân cấp xã và thông báo thời gian, địa điểm tổ chức họp tham vấn lấy ý kiến các
đối tượng quy định tại điểm a khoản 1 nêu trên trước thời điểm họp ít nhất là
05 ngày, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm niêm yết báo cáo đánh giá tác
động môi trường kể từ khi nhận được báo cáo đánh giá tác động môi trường cho
đến khi kết thúc họp lấy ý kiến.
Chủ dự án có trách nhiệm trình bày nội dung báo cáo đánh giá tác
động môi trường tại cuộc họp tham vấn. Ý kiến của các đại biểu tham dự cuộc họp
và các phản hồi, cam kết của chủ dự án phải được thể hiện đầy đủ, trung thực
trong biên bản họp tham vấn cộng đồng theo mẫu do Bộ Tài nguyên và Môi trường
quy định;
c) Tham vấn bằng văn bản:
Chủ dự án gửi báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đến
các đối tượng theo quy định tại điểm b khoản 1 nêu trên kèm theo văn bản tham
vấn theo mẫu quy định tại Phụ lục VI ban hành kèm theo Nghị định
08/2022/NĐ-CP.
Các đối tượng được tham vấn bằng văn bản có trách nhiệm phản hồi
bằng văn bản theo mẫu quy định tại Phụ lục VII ban hành kèm theo Nghị
định 08/2022/NĐ-CP trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được văn
bản tham vấn. Trường hợp không có phản hồi trong thời hạn quy định được coi là
thống nhất với nội dung tham vấn.
Từ viện dẫn nêu trên, Cộng đồng dân cư, cá nhân người dân chịu tác
động trực tiếp bởi dự án đầu tư được lấy ý kiến tham vấn. Quy trình lấy ý kiến
tham vấn được thực hiện theo quy định nêu trên.
Trách nhiệm của chủ dự án đầu tư sau khi có quyết
định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường
Tình huống 2:
Dự án đầu tư của Công ty Cổ phần xây lắp H đã có
quyết định phê duyệt thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Người làm
công tác Pháp chế của Công ty Cổ phần xây lắp H muốn hỏi Công ty có trách nhiệm
thực hiện những quy trình tiếp theo nào?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 37 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định trách nhiệm
của chủ dự án đầu tư sau khi có quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo
đánh giá tác động môi trường như sau:
1. Điều chỉnh, bổ sung nội dung của dự án đầu tư và báo cáo đánh
giá tác động môi trường cho phù hợp với nội dung, yêu cầu về bảo vệ môi trường
được nêu trong quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động
môi trường.
2. Thực hiện đầy đủ các nội dung trong quyết định phê duyệt kết
quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường.
3. Có văn bản thông báo kết quả hoàn thành công trình bảo vệ môi
trường cho cơ quan đã phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi
trường trước khi đưa dự án vào vận hành chính thức đối với trường hợp dự án đầu
tư không thuộc đối tượng phải có giấy phép môi trường.
4. Trong quá trình chuẩn bị, triển khai thực hiện dự án đầu tư
trước khi vận hành, trường hợp có thay đổi so với quyết định phê duyệt kết quả
thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, chủ dự án đầu tư có trách nhiệm
sau đây:
a) Thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với dự án đầu tư khi
có một trong các thay đổi về tăng quy mô, công suất, công nghệ sản xuất hoặc
thay đổi khác làm tăng tác động xấu đến môi trường;
b) Báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được xem xét, chấp
thuận trong quá trình cấp giấy phép môi trường đối với dự án đầu tư thuộc đối
tượng phải có giấy phép môi trường trong trường hợp thay đổi công nghệ sản
xuất, công nghệ xử lý chất thải, vị trí xả trực tiếp nước thải sau xử lý vào
nguồn nước nhưng không thuộc trường hợp quy định tại điểm a nêu trên; bổ sung
ngành, nghề thu hút đầu tư vào khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm
công nghiệp;
c) Tự đánh giá tác động đến môi trường, xem xét, quyết định và
chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với các thay đổi khác không thuộc trường
hợp quy định tại điểm a và điểm b nêu trên; tích hợp trong báo cáo đề xuất cấp
giấy phép môi trường (nếu có).
5. Công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê
duyệt kết quả thẩm định theo quy định tại Điều 114 của Luật Bảo vệ môi trường
năm 2020, trừ các thông tin thuộc bí mật nhà nước, bí mật của doanh nghiệp theo
quy định của pháp luật.
6. Thực hiện yêu cầu khác theo quy định của pháp luật về bảo vệ
môi trường.
Căn cứ vào viện dẫn nêu trên, Công ty Cổ phần xây lắp H
thực hiện các bước tiếp theo theo đúng quy định của pháp luật.
Quy định về đăng ký môi trường và đối tượng được
miễn đăng ký môi trường
Tình huống 3:
Công ty Cổ phần xây dựng Hợp Lực dự kiến đầu tư
thực hiện Dự án tại xã X, huyện B, nếu đi vào vận hành chỉ phát sinh chất
thải thải rắn sinh hoạt dưới 300 kg/ngày. Công ty cổ phần xây dựng
Hợp Lực muốn hỏi Công ty có phải đăng ký môi trường không? Pháp luật quy định những đối tượng nào
được miễn đăng ký môi trường?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Tại Điều 49 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định đối
tượng phải đăng ký môi trường bao gồm:
a) Dự án đầu tư có phát sinh chất thải không thuộc đối tượng phải
có giấy phép môi trường;
b) Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động trước ngày Luật
Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành có phát sinh chất thải không
thuộc đối tượng phải có giấy phép môi trường.
Đối tượng quy định tại điểm a, điểm b nêu trên được miễn đăng ký
môi trường, bao gồm:
- Dự án đầu tư, cơ sở thuộc bí mật nhà nước về quốc phòng, an
ninh;
- Dự án đầu tư khi đi vào vận hành và cơ sở sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ không phát sinh chất thải hoặc chỉ phát sinh chất thải với khối lượng
nhỏ, được xử lý bằng công trình xử lý tại chỗ hoặc được quản lý theo quy định
của chính quyền địa phương;
- Đối tượng khác.
Điều 32 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định đối tượng được miễn đăng
ký môi trường như sau:
1. Dự án đầu tư, cơ sở quy định tại điểm a khoản 2 Điều 49
Luật Bảo vệ môi trường.
2. Dự án đầu tư khi đi vào vận hành và cơ sở sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ không phát sinh chất thải hoặc chỉ phát sinh chất thải rắn sinh hoạt
dưới 300 kg/ngày được quản lý theo quy định của chính quyền địa phương; hoặc
phát sinh nước thải dưới 05 m3/ngày, khí thải dưới 50 m3/giờ
được xử lý bằng công trình thiết bị xử lý tại chỗ hoặc được quản lý theo quy
định của chính quyền địa phương.
3. Danh mục dự án đầu tư, cơ sở được miễn đăng ký môi trường quy
định tại Phụ lục XVI ban hành kèm theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Đối chiếu với quy định trên của pháp luật, dự án Công
ty cổ phần xây dựng hợp lực khi đi vào vận hành chỉ phát sinh
chất thải thải rắn sinh hoạt dưới 300 kg/ngày không thuộc đối tượng
phải đăng ký môi trường nhưng Công ty phải xử lý chất thải tại chỗ hoặc quản lý
theo quy định của địa phương.
Bảo vệ môi trường đối với cơ sở sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ
Tình huống 4:
Cơ sở gia công các sản phẩm nhựa của Doanh
nghiệp A không sử dụng bất kỳ phương pháp chống ồn, chống ô nhiễm môi trường.
Hằng ngày tiếng ồn từ máy xay nhựa, máy ép, máy dập với âm thanh rất lớn, bụi
nhựa bay ra không khí, làm ảnh hưởng tới đời sống của các hộ gia đình trong khu
vực. Đề nghị cho biết, pháp luật quy định cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch
vụ có trách nhiệm bảo vệ môi trường như thế nào?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 53 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định bảo vệ môi trường đối với cơ sở sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ:
1. Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có trách nhiệm sau đây:
a) Thu gom, xử lý nước thải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.
Trường hợp cơ sở hoạt động trong cụm công nghiệp, khu sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ tập trung hoặc trong khu đô thị, khu dân cư tập trung đã có hệ thống
thu gom, thoát nước và xử lý nước thải tập trung, chủ cơ sở phải thực hiện việc
đấu nối nước thải vào hệ thống thu gom, thoát nước và xử lý nước thải tập trung
theo quy định của chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hệ thống thu gom, thoát
nước và xử lý nước thải tập trung đó, trừ trường hợp cơ sở đã được miễn trừ đấu
nối nước thải trước ngày Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực thi hành;
b) Cơ sở hoạt động trong cụm công nghiệp, khu sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ tập trung đang xả nước thải sau xử lý vào hệ thống thu gom,
thoát nước mưa thực hiện theo quy định tại điểm đ khoản 4 Điều 51 và điểm đ
khoản 3 Điều 52 của Luật Bảo vệ môi trường;
c) Thu gom, phân loại, lưu giữ, tái sử dụng, tái chế, xử lý chất
thải theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường;
d) Giảm thiểu, thu gom, xử lý bụi, khí thải, mùi khó chịu; bảo đảm
không để rò rỉ, phát tán khí độc hại ra môi trường; kiểm soát tiếng ồn, độ
rung, ánh sáng, bức xạ nhiệt;
đ) Bảo đảm nguồn lực, trang thiết bị phòng ngừa, ứng phó sự cố môi
trường;
e) Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ quy định tại điểm b khoản 2
Điều 111 và khoản 2 Điều 112 của Luật Bảo vệ môi trường phải bố trí nhân sự phụ
trách về bảo vệ môi trường được đào tạo chuyên ngành môi trường hoặc lĩnh vực
chuyên môn phù hợp; phải có hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn quốc
gia TCVN ISO 14001 hoặc tiêu chuẩn quốc tế ISO 14001 được chứng nhận;
g) Thực hiện quan trắc nước thải, bụi, khí thải theo quy định của
Luật Bảo vệ môi trường.
2. Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng thuộc các
trường hợp sau đây phải có khoảng cách an toàn về môi trường đối với khu dân
cư:
a) Có chất dễ cháy, dễ nổ;
b) Có chất phóng xạ, chất thải phóng xạ hoặc thiết bị bức xạ;
c) Có chất độc hại đối với người và sinh vật;
d) Có nguy cơ phát tán bụi, mùi khó chịu, tiếng ồn tác động xấu
đến sức khỏe con người;
đ) Có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước.
3. Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ quy mô hộ gia đình, cá nhân
có phát sinh nước thải, khí thải phải có công trình, thiết bị xử lý chất thải
tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường hoặc theo quy định của Ủy ban nhân
dân cấp tỉnh.
Điều 52 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định khoảng
cách an toàn về môi trường đối với khu dân cư như sau:
1. Khoảng cách an toàn về môi trường:
a) Đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng quy
định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 53 Luật Bảo vệ môi trường,
khoảng cách an toàn về môi trường là khoảng cách tối thiểu từ cơ sở sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ và kho tàng đến công trình hiện hữu và hợp pháp của khu dân
cư gồm nhà ở riêng lẻ, nhà chung cư, công trình giáo dục, y tế để bảo đảm an
toàn về môi trường;
b) Đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng có nguy
cơ gây ô nhiễm nguồn nước quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 53 Luật Bảo vệ
môi trường, khoảng cách an toàn về môi trường là khoảng cách tối thiểu từ điểm
xả nước thải của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng đến điểm lấy
nước, công trình cấp nước đô thị.
2. Xác định khoảng cách an toàn về môi trường đối với khu dân cư:
a) Khoảng cách an toàn về môi trường từ cơ sở sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ và kho tàng quy định tại các điểm a, b và c khoản 2 Điều 53
Luật Bảo vệ môi trường đến khu dân cư được xác định căn cứ vào quy mô,
công suất của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng và đặc tính của
chất dễ cháy, dễ nổ, chất phóng xạ, chất thải phóng xạ hoặc thiết bị bức xạ,
chất độc hại đối với người và sinh vật;
b) Khoảng cách an toàn về môi trường từ cơ sở sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ và kho tàng quy định tại điểm d và điểm đ khoản 2 Điều 53
Luật Bảo vệ môi trường đến khu dân cư được xác định căn cứ vào quy mô,
công suất của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng và tính chất của
bụi, mùi khó chịu, mức độ tiếng ồn và nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước được dùng
cho mục đích cấp nước sinh hoạt;
c) Trường hợp cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng có
nhiều nguồn phát thải, khoảng cách an toàn về môi trường được xác định từ nguồn
phát thải gần nhất của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng đến khu
dân cư. Trường hợp không xác định được nguồn phát thải hoặc không có nguồn phát
thải, khoảng cách an toàn về môi trường được xác định từ vị trí tường của cơ sở
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng, nhà hoặc công trình bao chứa nguồn
phát sinh ô nhiễm, chứa chất dễ cháy, dễ nổ, chất phóng xạ, chất thải phóng xạ
hoặc thiết bị bức xạ, chất độc hại đối với người và sinh vật;
d) Cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng mà thuộc đồng
thời từ hai trường hợp trở lên theo quy định tại các điểm a, b, c và d
khoản 2 Điều 53 Luật Bảo vệ môi trường thì phải áp dụng giá trị khoảng
cách lớn nhất.
3. Khoảng cách an toàn về môi trường từ cơ sở sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ và kho tàng đến khu dân cư quy định tại các điểm a, b, c và
đ khoản 2 Điều 53 Luật Bảo vệ môi trường thực hiện theo quy định về khoảng
cách an toàn của pháp luật về an toàn phòng cháy và chữa cháy, quản lý vật liệu
nổ, an toàn bức xạ, an toàn hóa chất, tài nguyên nước và pháp luật khác có liên
quan.
4. Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng, ban hành quy chuẩn
kỹ thuật môi trường về khoảng cách an toàn về môi trường đối với khu dân cư của
cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng quy định tại điểm d khoản
2 Điều 53 Luật Bảo vệ môi trường, trừ quy định tại khoản 3 nêu trên.
5. Khoảng cách an toàn về môi trường của dự án đầu tư cơ sở sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ và kho tàng được cơ quan có thẩm quyền xem xét, áp
dụng khi chấp thuận địa điểm nghiên cứu lập quy hoạch hoặc giới thiệu vị trí
thực hiện dự án đầu tư; hoặc khi chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư,
quyết định đầu tư, cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
Như vậy, từ viện dẫn nêu trên Cơ sở gia công các sản phẩm
nhựa của Doanh nghiệp A có phát sinh nước thải, khí thải phải có công
trình, thiết bị xử lý chất thải tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường
hoặc theo quy định của Ủy ban nhân dân tỉnh.
Bảo vệ môi trường làng nghề
Tình huống 5:
Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp kinh doanh tại làng
nghề như nghề đúc đồng H, nghề làm nước mắm ruốc. Bên cạnh doanh
nghiệp tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường, cũng có doanh nghiệp không thực
hiện nghiêm việc thu gom, xử lý nước thải làm ảnh hưởng đến môi trường. Xin cho
biết, pháp luật quy định như thế nào về trách nhiệm của làng nghề trong bảo vệ
môi trường?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 56 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định bảo vệ môi trường
làng nghề như sau:
1. Làng nghề phải có phương án bảo vệ môi trường, có tổ chức tự
quản về bảo vệ môi trường và hạ tầng bảo vệ môi trường. Hạ tầng bảo vệ môi
trường của làng nghề bao gồm:
a) Có hệ thống thu gom nước thải, nước mưa bảo đảm nhu cầu tiêu
thoát nước của làng nghề;
b) Hệ thống thu gom, thoát nước và xử lý nước thải tập trung (nếu
có) bảo đảm nước thải sau xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường;
c) Có điểm tập kết chất thải rắn đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo
vệ môi trường; khu xử lý chất thải rắn (nếu có) bảo đảm quy định về quản lý
chất thải rắn hoặc có phương án vận chuyển chất thải rắn đến khu xử lý chất
thải rắn nằm ngoài địa bàn.
2. Cơ sở, hộ gia đình sản xuất trong làng nghề phải xây dựng và
thực hiện biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật; thực hiện
biện pháp giảm thiểu tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, bụi, bức xạ nhiệt, khí thải,
nước thải và xử lý ô nhiễm tại chỗ; thu gom, phân loại, lưu giữ, xử lý chất
thải rắn theo quy định của pháp luật.
3. Cơ sở, hộ gia đình sản xuất thuộc ngành, nghề không khuyến
khích phát triển tại làng nghề có trách nhiệm thực hiện quy định tại khoản 2
nêu trên và tuân thủ kế hoạch di dời, chuyển đổi ngành, nghề sản xuất theo quy
định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
4. Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm sau đây:
a) Lập, triển khai thực hiện phương án bảo vệ môi trường cho làng
nghề trên địa bàn;
b) Hướng dẫn hoạt động của tổ chức tự quản về bảo vệ môi trường
làng nghề.
5. Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm sau đây:
a) Tổng hợp nhu cầu ngân sách cho hoạt động bảo vệ môi trường làng
nghề;
b) Chỉ đạo, triển khai thực hiện các mô hình bảo vệ môi trường
làng nghề; đầu tư xây dựng và tổ chức vận hành các mô hình thu gom, xử lý chất
thải rắn, hệ thống xử lý nước thải tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường
do Nhà nước đầu tư từ nguồn kinh phí đầu tư xây dựng, nguồn chi sự nghiệp môi
trường và khoản đóng góp của tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
6. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm sau đây:
a) Quy hoạch, xây dựng, cải tạo và phát triển làng nghề, cụm công
nghiệp làng nghề gắn với bảo vệ môi trường;
b) Bố trí ngân sách cho hoạt động bảo vệ môi trường làng nghề;
c) Chỉ đạo, tổ chức đánh giá mức độ ô nhiễm và xử lý ô nhiễm môi
trường làng nghề trên địa bàn;
d) Chỉ đạo xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải; khu tập
kết, xử lý chất thải rắn thông thường, chất thải nguy hại cho làng nghề;
đ) Có kế hoạch di dời cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng,
gây ô nhiễm môi trường kéo dài ra khỏi khu dân cư, làng nghề.
7. Chính phủ quy định chi tiết.
Điều 33 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định điều kiện về bảo vệ môi
trường làng nghề như sau:
1. Làng nghề được công nhận phải đáp ứng các yêu cầu quy định
tại khoản 1 Điều 56 Luật Bảo vệ môi trường.
2. Ủy ban nhân dân cấp xã xây dựng, trình Ủy ban nhân dân cấp
huyện phê duyệt phương án bảo vệ môi trường làng nghề, bảo đảm phù hợp với tình
hình thực tế tại địa phương và kế hoạch chuyển đổi ngành, nghề không khuyến
khích phát triển tại làng nghề, kế hoạch di dời cơ sở, hộ gia đình ra khỏi làng
nghề đã được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt.
3. Nội dung của phương án bảo vệ môi trường làng nghề, bao gồm:
a) Thông tin chung về làng nghề;
b) Loại hình, quy mô sản xuất của làng nghề;
c) Tình trạng phát sinh khí thải, nước thải, chất thải rắn sinh
hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường, chất thải nguy hại; các công
trình bảo vệ môi trường của làng nghề;
d) Kế hoạch xây dựng, triển khai, vận hành các công trình, biện
pháp bảo vệ môi trường: xử lý khí thải, nước thải, khu vực tập kết chất thải
rắn, khu xử lý chất thải rắn (nếu có) và các công trình, biện pháp bảo vệ môi
trường khác;
đ) Chương trình quan trắc, giám sát chất thải theo quy định;
e) Tổ chức thực hiện phương án bảo vệ môi trường; nhu cầu kinh phí
thực hiện phương án bảo vệ môi trường làng nghề;
g) Kế hoạch thực hiện việc chuyển đổi ngành, nghề sản xuất của cơ
sở, hộ gia đình sản xuất thuộc ngành nghề không khuyến khích phát triển tại địa
phương hoặc di dời cơ sở, hộ gia đình sản xuất theo quy định của Ủy ban nhân
dân cấp tỉnh.
4. Tổ chức tự quản về bảo vệ môi trường làng nghề được Ủy ban nhân
dân cấp xã thành lập; hoạt động theo quy chế do Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành
và có trách nhiệm sau đây:
a) Tham gia quản lý, vận hành, duy tu, cải tạo các công trình
thuộc hạ tầng bảo vệ môi trường của làng nghề theo phân công của Ủy ban nhân
dân cấp xã;
b) Phổ biến, theo dõi, đôn đốc các cơ sở, hộ gia đình sản xuất
trong làng nghề thực hiện các quy định bảo vệ môi trường quy định tại Điều 34
Nghị định này;
c) Tham gia xây dựng, tổ chức thực hiện phương án bảo vệ môi
trường làng nghề; nội dung bảo vệ môi trường trong hương ước, quy ước của làng
nghề; tuyên truyền, vận động nhân dân xóa bỏ các hủ tục, thói quen mất vệ sinh,
có hại cho môi trường;
d) Tham gia, phối hợp kiểm tra việc thực hiện quy định về bảo vệ
môi trường của cơ sở trong làng nghề khi được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu;
đ) Báo cáo Ủy ban nhân dân cấp xã về hiện trạng hoạt động, tình
hình thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải; khi phát hiện dấu hiệu về ô nhiễm
môi trường, sự cố môi trường hoặc các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về
bảo vệ môi trường trong làng nghề;
e) Thực hiện các nhiệm vụ khác về bảo vệ môi trường theo yêu cầu
của Ủy ban nhân dân cấp xã.
Như vậy, những Doanh nghiệp sản xuất trong làng nghề phải xây dựng
và thực hiện biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật; thực hiện
biện pháp giảm thiểu tiếng ồn, độ rung, ánh sáng, bụi, bức xạ nhiệt, khí thải,
nước thải và xử lý ô nhiễm tại chỗ; thu gom, phân loại, lưu giữ, xử lý chất
thải rắn theo quy định của pháp luật. Những Doanh nghiệp sản xuất thuộc ngành,
nghề không khuyến khích phát triển tại làng nghề có trách nhiệm thực hiện quy
định tại khoản 2 Điều 56 Luật Bảo vệ môi trường và tuân thủ kế hoạch di dời,
chuyển đổi ngành, nghề sản xuất theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền.
Tình huống 6:
Công ty môi trường và đô thị H đã có biển cấm đổ
rác nhưng một số người dân vẫn vứt rác thải xuống dọc đường dân sinh cạnh
vườn hoa dưới chân cầu TT gây mất mĩ quan, ảnh hưởng môi trường. Vậy pháp luật
có quy định về việc bảo vệ môi trường nơi công cộng? Mức phạt đối với người vứt
rác không đúng địa điểm quy định?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 59 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định:
- Cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có trách nhiệm thực hiện
quy định về bảo vệ môi trường và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng; phân loại,
chuyển rác thải vào từng loại thùng chứa rác công cộng hoặc đúng nơi quy định
tập trung rác thải; không để vật nuôi gây mất vệ sinh nơi công cộng.
- Tổ chức, cá nhân quản lý công viên, khu vui chơi, giải trí, khu
kinh doanh, dịch vụ tập trung, chợ, nhà ga, bến xe, bến tàu, bến cảng, bến phà
và khu vực công cộng khác có trách nhiệm sau đây:
+ Bố trí nhân lực thu gom chất thải, làm vệ sinh môi trường
trong phạm vi quản lý; có nhân sự, tổ hoặc đội bảo vệ môi trường để kiểm tra,
giám sát;
+ Xây dựng, lắp đặt công trình vệ sinh công cộng, công trình xử lý
nước thải tại chỗ đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường; có phương tiện, thiết
bị thu gom, quản lý, xử lý chất thải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường;
+ Ban hành, niêm yết công khai và tổ chức thực hiện quy định, quy
chế về giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường nơi công cộng thuộc phạm vi quản lý;
+ Phát hiện kịp thời vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường của tổ
chức, cá nhân và kiến nghị xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo đó, hành vi đổ rác thải xây dựng của một số người dân thiếu ý
thức như trong tình huống nêu trên là vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
Hành vi vứt rác thải xuống dọc đường dân sinh, cạnh vườn
hoa như tình huống nêu sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm
Điểm a Khoản 18 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP
ngày 24 tháng 5 năm 2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của
Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18 tháng 11 năm 2016 quy định về xử
phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Theo đó quy định mức
phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải rác
thải sinh hoạt, trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô
thị hoặc hệ thống thoát nước mặt; đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè,
lòng đường phố.
Bảo vệ môi trường trong mai táng, hỏa táng
Tình huống 7:
Công ty CP Nhật Tiến - Huế đang xây dựng công
viên Vườn Địa Đàng tại vùng núi phía Tây thuộc phường Thủy Dương và Thủy Bằng
thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây là nghĩa trang đầu tiên tại tỉnh
Thừa Thiên Huế được quy hoạch bài bản, có đầy đủ các dịch vụ chăm sóc, an
táng và đặc biệt là dịch vụ hỏa táng. Một số người dân ở khu vực này đang rất lo lắng sẽ
bị ảnh hưởng đến môi trường, nhất là nguồn nước. Xin hỏi, pháp luật quy định
như thế nào về bảo vệ môi trường trong mai táng, hỏa táng?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 63 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định bảo vệ môi
trường trong mai táng, hỏa táng quy định:
1. Khu mai táng, hỏa táng phải phù hợp với quy hoạch; có vị trí,
khoảng cách đáp ứng yêu cầu về vệ sinh môi trường, cảnh quan khu dân cư, không
gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường xung quanh.
Chính phủ quy định việc bảo vệ môi trường trong hoạt động mai
táng, hỏa táng phù hợp đặc điểm phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo.
2. Việc quàn, ướp, di chuyển, chôn cất thi thể, hài cốt phải bảo
đảm yêu cầu về vệ sinh môi trường.
3. Tổ chức, cá nhân hoạt động dịch vụ mai táng, hỏa táng phải chấp
hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, phòng, chống bệnh truyền
nhiễm.
4. Nhà nước khuyến khích việc hỏa táng, mai táng hợp vệ sinh,
trong khu nghĩa trang theo quy hoạch; xóa bỏ hủ tục trong mai táng, hỏa táng
gây ô nhiễm môi trường.
5. Bộ trưởng Bộ Y tế quy định việc mai táng, hỏa táng người chết
do dịch bệnh nguy hiểm.
Trên cơ sở đó, Điều 55 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định bảo vệ môi
trường trong hoạt động mai táng, hỏa táng quy định:
1. Khu mai táng, hỏa táng phải phù hợp với quy định của Chính phủ
về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng, trừ trường
hợp đặc thù quy định tại khoản 3 dưới đây.
2. Dự án đầu tư cơ sở dịch vụ mai táng, hỏa táng phải bảo đảm các
yêu cầu về bảo vệ môi trường sau:
a) Địa điểm mai táng không ảnh hưởng đến nguồn nước cấp cho sinh
hoạt; cơ sở hỏa táng phải đặt ở cuối hướng gió chủ đạo so với khu dân cư;
b) Dự án đầu tư cơ sở dịch vụ hỏa táng phải có ý kiến về công nghệ
theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ;
c) Khí thải phát sinh từ việc hỏa táng phải được xử lý đạt quy
chuẩn kỹ thuật môi trường;
d) Chất thải rắn phát sinh từ cơ sở mai táng, hỏa táng phải được
thu gom, xử lý bảo đảm yêu cầu về bảo vệ môi trường;
đ) Nghĩa trang, cơ sở hỏa táng phải bảo đảm tỷ lệ cây xanh, thảm
cỏ theo quy định pháp luật về xây dựng; có hệ thống thu gom và thoát nước riêng
cho nước mưa;
e) Khoảng cách an toàn môi trường từ hàng rào nghĩa trang, cơ sở
hỏa táng tới khu dân cư, công trình công cộng phải bảo đảm quy chuẩn kỹ thuật
về quy hoạch xây dựng.
3. Việc mai táng, hỏa táng đối với đồng bào dân tộc thiểu số,
người theo tôn giáo tại khuôn viên nhà thờ, nhà chùa, thánh thất tôn giáo và
các cơ sở tôn giáo khác thực hiện theo quy định của pháp luật về tín ngưỡng,
tôn giáo và phải đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường quy định tại điểm c
và điểm d khoản 2 nêu trên. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hướng dẫn hoạt động mai
táng, hỏa táng phù hợp với phong tục, tập quán, tín ngưỡng và bảo đảm vệ sinh
môi trường.
Như vậy, Công ty CP Nhật Tiến - Huế đang xây dựng công viên Vườn
Địa Đàng khi xây dựng hoạt động dịch vụ mai táng, hỏa táng phải chấp hành quy
định của pháp luật về bảo vệ môi trường, phòng, chống bệnh truyền nhiễm.
Xử phạt đối với hành vi không che chắn làm rơi
vãi vật liệu ra đường
Tình huống 8:
Gần đây, tại một số tuyến đường giao thông thị
xã HT giáp Thành phố H xảy ra tình trạng các xe ô tô chở bùn đất, cát sỏi...
rơi vãi xuống lòng đường, gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn giao thông.
Nguyên nhân là do các Doanh nghiệp kinh doanh san lấp vật liệu xây dựng không
tuân thủ quy định, chở vật liệu xây dựng nhưng không có bạt che đậy, làm
rơi vãi xuống đường. Đề nghị cho biết hành vi này có bị xử phạt không, và nếu
có sẽ bị xử phạt bao nhiêu tiền?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
1. Quy định về chở vật liệu bằng xe ô tô
Khoản 1 Điều 72 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định việc vận chuyển hàng hóa bằng xe
ô tô phải chấp hành một số quy định sau:
- Hàng vận chuyển trên xe phải được xếp đặt gọn gàng và chằng buộc
chắc chắn;
- Khi vận chuyển hàng rời phải che đậy, không để rơi vãi.
Theo đó, việc xe chở vật liệu không che chắn và làm rơi vãi vật
liệu ra đường là hành vi vi phạm quy định trong việc vận chuyển hàng hóa bằng
xe ô tô.
2. Mức xử phạt đối với hành vi không che chắn làm rơi vãi vật liệu
ra đường
Điểm a Khoản 18 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP quy định: Phạt tiền
từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với hành vi điều khiển phương tiện vận
chuyển nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa không che chắn hoặc để rơi vãi ra môi
trường trong khi tham gia giao thông.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả khi làm rơi vãi vật liệu ra đường
Bên cạnh việc bị phạt tiền, người điều khiển xe chở vật liệu còn bị
áp dụng dụng các biện pháp khắc phục hậu quả buộc khôi phục lại tình trạng môi
trường ban đầu theo quy định tại Điểm h Khoản 18 Điều 1 Nghị định
55/2021/NĐ-CP.
Bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp
Tình huống 9:
Bà A có thuê quyền sử dụng mặt nước 400 m2 để
thả cá. Hộ chăn nuôi trang trại H nuôi lợn công nghiệp đã xả chất thải và phân
lợn chưa qua xử lý xuống ao nuôi cá của bà A, gây ô nhiễm môi trường nghiêm
trọng, làm cá chết hàng loạt. Xin cho biết, bà A có quyền yêu cầu Hộ chăn nuôi
trang trại H bồi thường thiệt hại không?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
Điều 61 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định về việc bảo vệ
môi trường trong sản xuất nông nghiệp như sau:
- Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng hóa
chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y, phân bón trong sản xuất nông nghiệp
phải thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và quy định khác của
pháp luật có liên quan.
- Hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc thú y có độc tính cao,
bền vững, lan truyền, tích tụ trong môi trường, tác động xấu đến môi trường và
sức khỏe con người phải được đăng ký, kiểm kê, kiểm soát, quản lý thông tin,
đánh giá, quản lý rủi ro và xử lý theo quy định của pháp luật.
- Phân bón, sản phẩm xử lý môi trường chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực
vật, thuốc thú y, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy
sản đã hết hạn sử dụng phải được quản lý theo quy định của pháp luật có liên
quan. Bao bì đựng phân bón, thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, thuốc bảo vệ
thực vật, thuốc thú y, sản phẩm xử lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản, sản
phẩm xử lý chất thải chăn nuôi sau khi sử dụng, bùn đất và thức ăn lắng đọng
khi làm vệ sinh trong ao nuôi thủy sản phải được quản lý theo quy định về quản
lý chất thải. Bùn nạo vét từ kênh, mương, công trình thủy lợi phải được thu
gom, tái sử dụng, tái chế và quản lý theo quy định của pháp luật. Xác vật nuôi
bị chết do dịch bệnh phải được thu gom, xử lý theo quy định của pháp luật về
quản lý chất thải nguy hại và vệ sinh phòng bệnh.
- Phụ phẩm nông nghiệp phải được thu gom để sản xuất ra sản phẩm
hàng hóa, sử dụng làm nguyên liệu, nhiên liệu, sản xuất phân bón, sản xuất năng
lượng hoặc phải được xử lý theo quy định; không đốt ngoài trời phụ phẩm từ cây
trồng gây ô nhiễm môi trường.
- Việc sử dụng chất thải từ hoạt động chăn nuôi để làm phân bón
hữu cơ, nước tưới cây hoặc mục đích khác phải thực hiện theo quy định của Chính
phủ.
- Nhà nước có chính sách khuyến khích đổi mới mô hình, phương pháp
sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết
kiệm nước, hạn chế sử dụng phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật hóa học và sản
phẩm xử lý môi trường trong nông nghiệp; phát triển mô hình nông nghiệp thân
thiện môi trường.
- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm chỉ đạo,
tổ chức quản lý bùn nạo vét từ kênh, mương và công trình thủy lợi đáp ứng yêu
cầu về bảo vệ môi trường.
Kho Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm chỉ đạo, tổ
chức quản ảho Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm chỉ đạo, tổ
chức quản lý bùn nạo .
Như vậy, hành vi của Hộ chăn nuôi trang trại H nuôi lợn
công nghiệp xả chất thải (phân lợn chưa qua xử lý) xuống sông, gây ô
nhiễm môi trường là vi phạm Luật Bảo vệ môi trường.
Hành vi nêu trên đã gây thiệt hại cho gia đình bà A, Hộ
chăn nuôi trang trại H nuôi lợn công nghiệp phải có trách nhiệm bồi
thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. Việc xác định thiệt hại và bồi
thường thiệt hại đối với tài sản và lợi ích hợp pháp của gia đình bà A do hậu
quả của môi trường sông bị ô nhiễm được thực hiện theo quy định của pháp luật
dân sự.
Xử phạt hành vi không lưu giữ chất thải rắn công
nghiệp thông thường và xả nước thải vào môi trường có các thông số vượt quy
định
Tình huống 10:
Qua đợt kiểm tra, cơ quan chức năng đã phát hiện
Công ty Cổ phần Dệt may H không lưu giữ chất thải rắn công nghiệp thông thường
theo đúng quy định và xả nước thải vào môi trường có các thông số vượt 11,5 lần
quy chuẩn kỹ thuật về chất thải trong trường hợp thải lượng nước thải từ
5m3/ngày đêm (24 giờ) đến dưới 10m3/ngày đêm vào môi trường tại Khu công
nghiệp, đề nghị cho biết hành vi vi phạm của Công ty Cổ phần Dệt may H sẽ bị
phạt hành chính như thế nào?
Trả lời (có tính chất tham khảo):
1. Khoản 5 Điều 20 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18 tháng 11
năm 2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
bảo vệ môi trường quy định như sau:
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành vi
không phân loại, không lưu giữ chất thải rắn công nghiệp thông thường theo quy
định; không ký hợp đồng hoặc không chuyển giao chất thải rắn công nghiệp thông
thường cho đơn vị có chức năng thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định;
không báo cáo định kỳ về tình hình phát sinh, quản lý chất thải rắn công nghiệp
thông thường cho cơ quan có thẩm quyền theo quy định.
2. Vi phạm các quy định về xả nước thải có chứa các thông số môi
trường thông thường vào môi trường được quy định tại Khoản 6 Điều
13 Nghị định 155/2016/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 55/2021/NĐ-CP quy định hành vi xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật về
chất thải từ 10 lần trở lên bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải nhỏ hơn 05 m³/ngày (24 giờ);
b) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 05 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 10 m³/ngày (24 giờ);
c) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 110.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 10 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 20 m³/ngày (24 giờ);
d) Phạt tiền từ 110.000.000 đồng đến 120.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 20 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 40 m³/ngày (24 giờ);
đ) Phạt tiền từ 120.000.000 đồng đến 130.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 40 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 60 m³/ngày (24 giờ);
e) Phạt tiền từ 130.000.000 đồng đến 140.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 60 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 80 m³/ngày (24 giờ);
g) Phạt tiền từ 140.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 80 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 100 m³/ngày (24 giờ);
h) Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 160.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 100 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 200 m³/ngày (24 giờ);
i) Phạt tiền từ 160.000.000 đồng đến 180.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 200 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 400 m³/ngày (24 giờ);
k) Phạt tiền từ 180.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 400 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 600 m³/ngày (24 giờ);
l) Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 220.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 600 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 800 m³/ngày (24 giờ);
m) Phạt tiền từ 220.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 800 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 1.000 m³/ngày (24
giờ);
n) Phạt tiền từ 250.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 1.000 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 1.200 m³/ngày (24
giờ);
o) Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 350.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 1.200 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 1.400 m³/ngày (24
giờ);
p) Phạt tiền từ 350.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 1.400 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 1.600 m³/ngày (24
giờ);
q) Phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 450.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 1.600 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 1.800 m³/ngày (24
giờ);
r) Phạt tiền từ 450.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 1.800 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 2.000 m³/ngày (24
giờ);
s) Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 550.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 2.000 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 2.500 m³/ngày (24
giờ);
t) Phạt tiền từ 550.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 2.500 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 3.000 m³/ngày (24
giờ);
u) Phạt tiền từ 600.000.000 đồng đến 650.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 3.000 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 3.500 m³/ngày (24
giờ);
ư) Phạt tiền từ 650.000.000 đồng đến 700.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 3.500 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 4.000 m³/ngày (24
giờ);
v) Phạt tiền từ 700.000.000 đồng đến 750.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 4.000 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 4.500 m³/ngày (24
giờ);
x) Phạt tiền từ 750.000.000 đồng đến 850.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 4.500 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 5.000 m³/ngày (24
giờ);
y) Phạt tiền từ 850.000.000 đồng đến 950.000.000 đồng trong trường
hợp thải lượng nước thải từ 5.000 m³/ngày (24 giờ) trở lên.
Khoản 1 Điều 5 Nghị định 155/2016/NĐ-CP quy định mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính
quy định tại Chương II của Nghị định này là mức phạt tiền quy định đối với hành
vi vi phạm hành chính của cá nhân, mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành
chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền với cùng hành vi vi phạm hành
chính của cá nhân.
Như vậy, trong trường hợp nêu trên với hành vi vi phạm Công ty Cổ
phần Dệt may H sẽ bị phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với
hành vi không lưu giữ chất thải rắn công nghiệp thông thường theo quy định;
phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng trong trường hợp thải lượng
nước thải từ 05 m³/ngày (24 giờ) đến dưới 10 m³/ngày (24 giờ).
Ngoài ra, Công ty Cổ phần Dệt may H còn phải thực hiện các biện
pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và chi trả kinh phí trưng cầu giám
định, đo đạc và phân tích mẫu môi trường tại Khoản 9 Điều 13 Nghị định 155/2016/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 55/2021/NĐ-CP.
Vi phạm
các quy định về thực hiện kế hoạch bảo vệ môi trường
Tình huống 11:
Công ty xây lắp C thuộc trường hợp phải lập
kế hoạch bảo vệ môi trường trình Ủy ban nhân dân cấp huyện xác nhận và đã được
cơ quan có thẩm
quyền xác nhận kế hoạch bảo vệ môi trường và do cơ quan
đăng ký kinh doanh cấp tỉnh cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Qua kiểm
tra, phát hiện Công ty xây lắp C có hành vi thực hiện không đúng một trong các
biện pháp bảo vệ môi trường trong kế hoạch bảo vệ môi trường đã được xác nhận.
Hành vi này của Công ty xây lắp C có bị xử phạt vi phạm hành chính không? Nếu
có thì mức xử phạt được quy định như thế nào?
Trả lời (chỉ mang tính chất tham khảo):
Khoản 7 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP quy định hành vi vi phạm
quy định về thực hiện kế hoạch bảo vệ môi trường thuộc thẩm quyền xác nhận của
Phòng Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân cấp huyện và do cơ quan đăng ký
kinh doanh cấp tỉnh cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền 1.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi
thực hiện không đúng một trong các biện pháp bảo vệ môi trường trong kế hoạch
bảo vệ môi trường đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận, trừ các
trường hợp: vi phạm quy định về thực hiện quan trắc, giám sát môi trường và
trường hợp quy định tại điểm c khoản này; không thông báo cho cơ quan đã xác
nhận kế hoạch bảo vệ môi trường để biết việc thay đổi chủ dự án, chủ cơ sở sản
xuất, kinh doanh dịch vụ theo quy định;
b) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi
không thực hiện một trong các biện pháp bảo vệ môi trường trong kế hoạch bảo vệ
môi trường đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận, trừ trường hợp vi
phạm quy định về thực hiện quan trắc, giám sát môi trường và trường hợp quy
định tại điểm d dưới đây;
c) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành
vi xây lắp, lắp đặt thiết bị, đường ống hoặc các đường thải khác để xả chất
thải không qua xử lý ra môi trường; không vận hành thường xuyên hoặc vận hành
không đúng quy trình đối với công trình xử lý chất thải đã cam kết trong kế hoạch
bảo vệ môi trường được xác nhận; xây lắp không đúng quy định đối với công trình
xử lý chất thải đã cam kết trong kế hoạch bảo vệ môi trường được xác nhận trong
các trường hợp: giảm công suất dẫn đến không đủ khả năng xử lý chất thải phát
sinh, thay đổi công nghệ, thiếu công đoạn xử lý; không thu gom triệt để dẫn đến
tình trạng một lượng nước thải, khí thải phát sinh trong quá trình triển khai
xây dựng và vận hành dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không được
xử lý trước khi thải ra môi trường;
d) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành
vi không xây lắp công trình bảo vệ môi trường theo quy định;
đ) Phạt tiền từ 25.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành
vi không đăng ký lại kế hoạch bảo vệ môi trường theo quy định.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Đình chỉ hoạt động gây ô nhiễm môi trường của cơ sở từ 01 tháng
đến 03 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại các điểm c và d nêu trên;
b) Đình chỉ hoạt động của cơ sở từ 03 tháng đến 06 tháng đối với
hành vi không đăng ký lại kế hoạch bảo vệ môi trường quy định tại điểm đ nêu
trên;
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc phải vận hành đúng quy trình đối với công trình bảo vệ môi
trường; buộc tháo dỡ công trình, thiết bị được xây lắp trái quy định về bảo vệ
môi trường để xả chất thải không qua xử lý ra môi trường đối với trường hợp vi
phạm quy định tại điểm c nêu trên;
b) Buộc phải xây lắp công trình bảo vệ môi trường đảm bảo quy
chuẩn kỹ thuật theo quy định trong thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt ấn
định trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với trường hợp vi phạm quy
định tại điểm d nêu trên;
c) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi
vi phạm quy định tại các điểm c, d nêu trên.
Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: Mức
phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị
định này là mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành chính của cá
nhân, mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần
mức phạt tiền với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân.
Như vậy, hành vi vi phạm của Công ty xây lắp C sẽ bị xử
phạt vi phạm hành chính với mức xử phạt bằng 02 lần mức phạt tiền của
cá nhân nêu trên.
Mức xử phạt của hành vi không có nhật ký vận
hành hệ thống xử lý nước thải tập trung theo quy định
Tình huống 12:
Công ty Cổ phần Đông Hải đã đi vào hoạt động sản
xuất chính thức và hệ thống xử lý nước thải vận hành ổn định được 3 năm tại Khu
Kinh tế, công nghiệp H. Tuy nhiên, qua kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện Công
ty Cổ phần Đông Hải không có nhật ký vận hành hệ thống xử lý nước thải tập
trung theo quy định. Hành vi này của Công ty Cổ phần Đông Hải có bị xử phạt
không? Nếu có thì mức xử phạt được quy định như thế nào?
Trả lời (chỉ mang tính chất tham khảo):
Khoản 11 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP sửa đổi điểm b Khoản 3
Điều 12 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến
50.000.000 đồng đối với hành vi không có nhật ký vận hành hệ thống xử lý nước
thải tập trung theo quy định;
Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: mức phạt tiền
đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là
mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân, mức phạt
tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền
với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân.
Như vậy, trường hợp này, Công ty Cổ phần Đông Hải hoạt động kinh
doanh tại Khu Kinh tế, công nghiệp H vi phạm quy định không có nhật ký vận hành
hệ thống xử lý nước thải tập trung và bị xử phạt với mức phạt tiền từ
20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
Quy định đối tượng, điều kiện nhập khẩu, phá dỡ
tàu biển đã qua sử dụng
Tình huống 13:
Doanh nghiệp SBIC là Doanh nghiệp chuyên
kinh doanh nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng. Doanh nghiệp muốn hỏi
việc nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ thì phải đáp ứng điều kiện gì
về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật?
Trả lời (chỉ mang tính chất tham khảo):
Khoản 2 Điều 70 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định bảo vệ
môi trường trong nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, quá cảnh hàng hóa quy định:
Việc nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật
môi trường. Chính phủ quy định đối tượng, điều kiện nhập khẩu, phá dỡ tàu biển
đã qua sử dụng.
Điều 43 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định đối tượng, điều kiện về
bảo vệ môi trường đối với cơ sở nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ:
1. Đối tượng được phép nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ
được thực hiện theo quy định của Chính phủ về nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua
sử dụng.
2. Điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường
đối với cơ sở phá dỡ tàu biển:
a) Có khu vực và thiết bị phá dỡ tàu biển chuyên dụng phù hợp với
từng chủng loại và tải trọng tàu, bảo đảm không để rò rỉ, phát tán các chất
thải chưa qua xử lý, quản lý ra bên ngoài khu vực phá dỡ gây ô nhiễm môi trường
nước, đất và không khí;
b) Có khu vực lưu giữ vật liệu, thiết bị sau khi phá dỡ có cao độ
nền bảo đảm không bị ngập lụt; sàn bảo đảm kín khít, không rạn nứt, bằng vật
liệu chống thấm, đủ độ bền chịu được tải trọng của lượng vật liệu, thiết bị cao
nhất theo tính toán. Trường hợp sử dụng bãi lưu giữ phải có hệ thống thu gom và
xử lý nước mưa chảy tràn bảo đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường;
c) Có khu vực lưu giữ chất thải nguy hại; khu vực lưu giữ chất
thải rắn công nghiệp thông thường và chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trong
quá trình phá dỡ tàu biển bảo đảm các yêu cầu theo quy định.
3. Có biện pháp quản lý chất thải và phế liệu trong hoạt động phá
dỡ tàu biển đã qua sử dụng như sau:
a) Thu gom nhiên liệu, dầu, nước đáy tàu, nước dằn tàu, chất lỏng
khác và các vật liệu có khả năng gây cháy, nổ. Tiến hành các biện pháp thông
gió, cấp đủ dưỡng khí cho các không gian kín trên tàu (như khoang chứa hàng,
đáy đôi, bồn két chứa) để bảo đảm điều kiện làm việc an toàn. Hoạt động này
phải được thực hiện trong toàn bộ quá trình phá dỡ;
b) Bóc tách amiăng và PCBs: Trước khi cắt con tàu thành các phần,
phải bóc tách, thu gom, vận chuyển amiăng, PCBs khỏi vị trí cắt. Sau khi các
phần của con tàu được đưa lên bờ, phải tiếp tục thu gom toàn bộ phần amiăng và
PCBs còn lại khi đã dễ dàng tiếp cận hơn. Khu vực bóc tách và thu gom amiăng
phải được quây kín để giảm phát tán các sợi amiăng ra môi trường xung quanh,
người không phận sự miễn vào. Amiăng phải được làm ẩm trước và trong suốt quá
trình bóc tách. Phải bố trí tối thiểu 02 lao động được trang bị đầy đủ thiết bị
bảo hộ lao động để loại bỏ amiăng, trong đó 01 người chịu trách nhiệm làm ẩm và
01 người bóc tách amiăng. Khu vực bóc tách amiăng trên bờ phải được bố trí ở
khu vực riêng biệt với quy trình tương tự;
c) Amiăng sau khi bóc tách phải được đựng trong các bao bì chuyên
dụng kín, có ít nhất 02 lớp, sau đó vận chuyển về kho lưu giữ chất thải nguy
hại và chuyển giao để xử lý theo đúng quy định;
d) Chất thải lỏng có chứa PCBs phải được lưu chứa trong các bao bì
cứng hoặc thiết bị lưu chứa đặt trên các tấm nâng và không cho phép xếp chồng
lên nhau. Khu vực lưu giữ chất thải chứa PCBs (dạng rắn và dạng lỏng) phải được
cách ly với các chất thải khác và bảo đảm an toàn trước khi chuyển giao để xử
lý theo đúng quy định;
đ) Dầu và nhiên liệu phải được bơm về các bồn hoặc thùng chứa
riêng (không trộn lẫn) trước khi chuyển về khu vực lưu giữ và chuyển giao để xử
lý theo đúng quy định;
e) Đối với vật liệu phi kim được bóc tách ra từ kim loại phải được
phân định, phân loại và xử lý theo quy định về quản lý chất thải;
g) Chất thải phóng xạ phát sinh từ quá trình phá dỡ phải được thu
gom, lưu giữ, xử lý và quản lý theo đúng quy định về quản lý chất thải phóng xạ
và nguồn phóng xạ đã qua sử dụng theo quy định của pháp luật về năng lượng
nguyên tử;
h) Sau khi hoàn thành việc phá dỡ con tàu, trong thời hạn không
quá 45 ngày, cơ sở phải chuyển giao toàn bộ chất thải nguy hại, chất thải công
nghiệp phải xử lý cho đơn vị có chức năng theo quy định.
4. Cơ sở hoạt động phá dỡ tàu biển phải có hệ thống quản lý môi
trường theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14001 hoặc tiêu chuẩn quốc tế ISO
14001 được chứng nhận.
Điều 44 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định điều kiện về bảo vệ môi
trường đối với tàu biển đã qua sử dụng nhập khẩu để phá dỡ
1. Tàu biển đã qua sử dụng nhập khẩu để phá dỡ phải đáp ứng yêu
cầu về chủng loại được phép nhập khẩu theo quy định của Chính phủ về nhập khẩu,
phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng.
2. Tàu biển nhập khẩu để phá dỡ phải bảo đảm các yêu cầu sau:
a) Bảo đảm chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ không vượt ngưỡng
theo quy định của pháp luật về năng lượng nguyên tử;
b) Phải được thu hồi toàn bộ khí C.F.C trong các thiết
bị trước khi nhập khẩu vào Việt Nam;
c) Nước dằn tàu không được chứa loài ngoại lai xâm hại hoặc loài
có nguy cơ xâm hại thuộc danh mục do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành;
d) Không chứa vũ khí, đạn dược và chất gây nổ;
đ) Đã loại bỏ toàn bộ các hàng hóa lưu giữ trên tàu.
3. Đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với tàu
biển đã qua sử dụng nhập khẩu để phá dỡ. Việc chứng nhận sự phù hợp quy chuẩn
kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với tàu biển đã qua sử dụng nhập khẩu để
phá dỡ được thực hiện bởi tổ chức chứng nhận sự phù hợp theo quy định của pháp
luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
Điều 24 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP và Khoản 22 Điều 1 Nghị định
55/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Điều 24 quy định vi phạm các quy định
về bảo vệ môi trường trong hoạt động nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng;
nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải, nguyên liệu, nhiên
liệu, vật liệu như sau:
1. Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với hành
vi nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải (trừ tàu biển đã
qua sử dụng để phá dỡ), nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu không đạt quy chuẩn
kỹ thuật môi trường hoặc trái quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
2. Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với hành
vi vận chuyển, quá cảnh hàng hóa, thiết bị, phương tiện giao thông vận tải (trừ
tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ) có khả năng gây ô nhiễm, suy thoái, sự cố
môi trường qua lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà chưa được
phép của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường
3. Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối với một
trong các hành vi nhập khẩu hợp chất làm suy giảm tầng ô-dôn theo Điều ước quốc
tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
4. Hành vi nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ, phá dỡ tàu
biển đã qua sử dụng trái quy định về bảo vệ môi trường, trừ các trường hợp hành
vi tội phạm về môi trường bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành
vi không thực hiện báo cáo định kỳ với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về công
tác bảo vệ môi trường trong hoạt động phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng theo quy
định;
b) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành
vi không áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO
14001 đối với cơ sở hoạt động phá dỡ tàu biển;
c) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với hành
vi không có kế hoạch bảo vệ môi trường được cơ quan có thẩm quyền xác nhận
trước khi tiến hành phá dỡ từng con tàu;”
d) Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với hành
vi không đủ điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ đã tiến hành các hoạt
động phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng;
đ) Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng đối với hành
vi không đủ điều kiện nhưng vẫn nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ;
e) Phạt tiền từ 800.000.000 đồng đến 900.000.000 đồng đối với hành
vi nhập khẩu không đúng chủng loại tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ;
g) Phạt tiền từ 900.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với
hành vi nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng nhiễm chất phóng xạ, vi trùng gây
bệnh, chất độc khác chưa được tẩy rửa hoặc không có khả năng làm sạch để phá
dỡ.
5. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu sản phẩm có giá trị sau khi tiêu hủy đối với trường
hợp vi phạm quy định tại các khoản 1, 2 và 3 nêu trên khi bị áp dụng biện pháp
khắc phục hậu quả buộc tiêu hủy máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải, tàu
biển đã qua sử dụng, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu;
b) Đình chỉ hoạt động nhập khẩu, phá dỡ tàu cũ của cơ sở từ 06
tháng đến 09 tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại các điểm d, đ, e và
g khoản 4 nêu trên.
6. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc tái xuất hoặc tiêu hủy trong trường hợp không thể tái xuất
máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải, tàu biển đã qua sử dụng, nguyên liệu,
nhiên liệu, vật liệu đối với các hành vi vi phạm quy định tại khoản 1, 2, 3,
các điểm b, c, d, d, e và g khoản 4 nêu trên;
b) Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và
phân tích mẫu môi trường trong trường hợp có vi phạm về xả chất thải vượt quy
chuẩn kỹ thuật môi trường hoặc gây ô nhiễm môi trường theo định mức, đơn giá
hiện hành đối với các vi phạm quy định nêu trên;
c) Buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm
môi trường và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn
do người có thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành
chính đối với các vi phạm quy định tại khoản 4 nêu trên gây ra.
Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: mức phạt tiền
đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là
mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân, mức phạt
tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền
với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân.
Như vậy, Doanh nghiệp SBIC muốn nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng
để phá dỡ thì phải đáp ứng điều kiện viện dẫn nêu trên về bảo vệ môi trường.
Tùy từng hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động nhập
khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng; nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện
giao thông vận tải, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu mà có mức xử phạt tương
ứng.
Xử phạt vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường
trong nhập khẩu phế liệu
Tình huống 14:
Hiện nay, việc nhập khẩu phế liệu đang dần được
quan tâm ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, nhằm đáp ứng yêu cầu
sản xuất. Tuy nhiên, một thực trạng đáng báo động là nhiều doanh nghiệp lại lợi
dụng việc này mà nhập khẩu những phế liệu, rác thải không giấy phép, tiềm ẩn
nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường vào nước ta. Vậy đối với vấn đề bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu được pháp luật hiện hành quy định như thế nào
và hành vi vi phạm quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu sẽ bị
xử lý ra sao?
Trả lời (chỉ mang tính chất tham khảo):
1. Quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu:
Vấn đề bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu được quy định
tại Điều 71 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Theo đó, quy định:
1. Phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam phải đáp ứng quy
chuẩn kỹ thuật môi trường và thuộc Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ
nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất do Thủ tướng Chính phủ ban hành.
2. Tổ chức, cá nhân chỉ được nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm
nguyên liệu sản xuất cho cơ sở sản xuất của mình và phải đáp ứng các yêu cầu về
bảo vệ môi trường sau đây:
a) Có cơ sở sản xuất với công nghệ, thiết bị tái chế, tái sử dụng,
kho, bãi dành riêng cho việc tập kết phế liệu đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi
trường; có phương án xử lý tạp chất đi kèm phù hợp với phế liệu nhập khẩu;
b) Có giấy phép môi trường;
c) Ký quỹ bảo vệ môi trường theo quy định tại Điều 137 của Luật
này trước thời điểm phế liệu được dỡ xuống cảng đối với trường hợp nhập khẩu
qua cửa khẩu đường biển hoặc trước thời điểm nhập khẩu vào Việt Nam đối với các
trường hợp khác;
d) Có văn bản cam kết về việc tái xuất hoặc xử lý phế liệu trong
trường hợp phế liệu nhập khẩu không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.
Điều 45 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định yêu cầu
về bảo vệ môi trường và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu từ
nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất;
Tổ chức, cá nhân chỉ được nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm
nguyên liệu sản xuất cho dự án đầu tư, cơ sở sản xuất của mình và phải đáp ứng
các yêu cầu về bảo vệ môi trường quy định tại khoản 2 Điều 71 Luật Bảo vệ
môi trường. Một số yêu cầu, điều kiện về bảo vệ môi trường cụ thể được quy định
như sau:
1. Có cơ sở sản xuất với công nghệ, thiết bị tái chế, tái sử dụng
phế liệu đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường theo quy định.
2. Có công nghệ, thiết bị xử lý tạp chất đi kèm phế liệu nhập
khẩu đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường. Trường hợp không có công nghệ, thiết bị
xử lý tạp chất đi kèm thì phải chuyển giao cho đơn vị có chức năng phù hợp để
xử lý.
3. Điều kiện về kho hoặc bãi lưu giữ phế liệu nhập khẩu:
a) Kho lưu giữ phế liệu nhập khẩu:
Có hệ thống thu gom nước mưa riêng; có hệ thống thu gom và xử lý
các loại nước thải phát sinh trong quá trình lưu giữ phế liệu bảo đảm đạt quy
chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải theo quy định;
Có cao độ nền bảo đảm không bị ngập lụt; mặt sàn trong khu vực lưu
giữ phế liệu được thiết kế để tránh nước mưa chảy tràn từ bên ngoài vào; sàn bảo
đảm kín, chống thấm, chịu được tải trọng của lượng phế liệu cao nhất theo tính
toán;
Có tường và vách ngăn bằng vật liệu không cháy; có mái che nắng,
mưa cho toàn bộ khu vực lưu giữ phế liệu bằng vật liệu không cháy; có biện pháp
hoặc thiết kế để hạn chế gió trực tiếp vào bên trong;
b) Bãi lưu giữ phế liệu nhập khẩu:
Có hệ thống thu gom và xử lý nước mưa chảy tràn qua bãi phế liệu
nhập khẩu và các loại nước thải phát sinh trong quá trình lưu giữ phế liệu bảo
đảm đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải theo quy định;
Có cao độ nền bảo đảm không bị ngập lụt; sàn bảo đảm kín, chống
thấm, chịu được tải trọng của lượng phế liệu cao nhất theo tính toán;
Có biện pháp giảm thiểu bụi phát sinh từ bãi lưu giữ phế liệu.
4. Có giấy phép môi trường, trong đó có nội dung sử dụng phế liệu
nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất hoặc giấy phép môi trường thành phần là giấy
xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên
liệu sản xuất theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 42 Luật Bảo vệ môi
trường, trừ trường hợp quy định tại khoản 18 Điều 168 Nghị định 08/2022/NĐ-CP
và trường hợp nhập khẩu phế liệu phát sinh từ hoạt động của khu phi thuế quan,
khu chế xuất, doanh nghiệp chế xuất.
5. Ký quỹ bảo vệ môi trường theo quy định tại Điều 46 Nghị định
08/2022/NĐ-CP.
6. Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu được lựa chọn làm thủ tục
hải quan tại cơ quan hải quan quản lý cửa khẩu nhập hoặc cơ quan hải quan nơi
có cơ sở sản xuất sử dụng phế liệu nhập khẩu; được lựa chọn địa điểm kiểm tra
chất lượng phế liệu nhập khẩu tại cửa khẩu nhập hoặc tại cơ quan hải quan nơi
có cơ sở sản xuất sử dụng phế liệu nhập khẩu hoặc tại cơ sở sản xuất sử dụng
phế liệu nhập khẩu. Phế liệu nhập khẩu chỉ được phép dỡ xuống cảng khi đáp ứng
các yêu cầu sau:
a) Tổ chức, cá nhân nhận hàng trên Bản lược khai hàng hóa
(E-Manifest) có giấy nêu trên còn hiệu lực và còn khối lượng phế liệu nhập
khẩu;
b) Tổ chức, cá nhân nhận hàng trên E-Manifest có Văn bản xác nhận
đã ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu đối với phế liệu ghi trên E-Manifest theo
quy định tại điểm b khoản 3 Điều 46 Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
Cơ quan hải quan có trách nhiệm kiểm tra các thông tin quy định
tại điểm a và b khoản này trước khi cho phép dỡ phế liệu xuống cảng.
7. Đánh giá sự phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi trường đối với phế
liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất
a) Tổ chức đánh giá sự phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi trường đối
với phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất bao gồm: Tổ chức giám định được
chỉ định theo quy định của pháp luật; tổ chức giám định nước ngoài được thừa
nhận theo quy định của pháp luật;
b) Tổ chức đánh giá sự phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi trường được
cung cấp dịch vụ trên lãnh thổ Việt Nam sau khi đã đáp ứng điều kiện theo quy
định của pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, quy định của Chính phủ về
điều kiện kinh doanh đánh giá sự phù hợp và các quy định của pháp luật về kiểm
tra chuyên ngành.
8. Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên
liệu sản xuất khai thông tin, nộp hồ sơ chứng từ điện tử và làm thủ tục nhập khẩu
theo quy định của pháp luật về hải quan. Ngoài những hồ sơ theo quy định của
pháp luật về hải quan, hồ sơ phế liệu nhập khẩu phải có các tài liệu sau đây:
a) Chứng chỉ chất lượng của nước xuất khẩu (nếu có); giấy chứng
nhận xuất xứ (nếu có); ảnh hoặc bản mô tả phế liệu;
b) Văn bản xác nhận đã ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu (bản quét
từ bản chính có xác thực chữ ký điện tử của tổ chức, cá nhân nhập khẩu);
c) Chứng thư giám định chất lượng lô hàng phế liệu nhập khẩu;
d) Văn bản cam kết về việc tái xuất hoặc xử lý phế liệu trong
trường hợp phế liệu nhập khẩu không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường theo
mẫu quy định tại Phụ lục XXI ban hành kèm theo Nghị định
08/2022/NĐ-CP.
9. Tổ chức, cá nhân nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm
nguyên liệu sản xuất có trách nhiệm như sau:
a) Nhập khẩu đúng chủng loại, khối lượng phế liệu được phép nhập
khẩu quy định trong giấy phép môi trường hoặc giấy phép môi trường thành phần
quy định tại khoản 4 nêu trên;
b) Sử dụng toàn bộ phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất để
sản xuất ra sản phẩm, hàng hóa theo quy định tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP;
c) Phân định, phân loại chất thải phát sinh từ quá trình sử dụng
phế liệu nhập khẩu để có phương án xử lý chất thải phù hợp;
d) Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nhập khẩu và sử dụng phế
liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; phối hợp với hiệp hội ngành nghề thực
hiện công tác bảo vệ môi trường theo quy định; thanh toán toàn bộ các khoản chi
phí xử lý phế liệu nhập khẩu vi phạm.
10. Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn kỹ thuật đánh giá sự phù
hợp và chứng nhận, thừa nhận tổ chức đánh giá sự phù hợp quy chuẩn kỹ thuật môi
trường, giám định chất lượng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.
Điều 46 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định ký quỹ
bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản
xuất:
1. Mục đích và phương thức ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập
khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất:
a) Ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài
làm nguyên liệu sản xuất nhằm bảo đảm tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu chịu
trách nhiệm xử lý rủi ro, nguy cơ ô nhiễm môi trường có thể phát sinh từ lô
hàng phế liệu nhập khẩu;
b) Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu thực hiện ký quỹ tại Quỹ
bảo vệ môi trường Việt Nam hoặc quỹ bảo vệ môi trường cấp tỉnh hoặc tổ chức tín
dụng nơi tổ chức, cá nhân mở tài khoản giao dịch (sau đây gọi tắt là tổ chức
nhận ký quỹ). Việc ký quỹ thực hiện theo từng lô hàng hoặc theo từng hợp đồng
có thông tin và giá trị của lô hàng phế liệu nhập khẩu;
c) Tiền ký quỹ được nộp, hoàn trả bằng tiền đồng Việt Nam và được
hưởng lãi suất đã thỏa thuận theo quy định của pháp luật.
2. Khoản tiền ký quỹ bảo bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế
liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất:
a) Tổ chức, cá nhân nhập khẩu sắt, thép phế liệu phải thực hiện ký
quỹ bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu
sản xuất với số tiền được quy định như sau:
Khối lượng nhập khẩu dưới 500 tấn phải thực hiện ký quỹ 10% tổng
giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
Khối lượng nhập khẩu từ 500 tấn đến dưới 1.000 tấn phải thực hiện
ký quỹ 15% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
Khối lượng nhập khẩu từ 1.000 tấn trở lên phải thực hiện ký quỹ
20% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
b) Tổ chức, cá nhân nhập khẩu giấy phế liệu và nhựa phế liệu phải
thực hiện ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm
nguyên liệu sản xuất với số tiền được quy định như sau:
Khối lượng nhập khẩu dưới 100 tấn phải thực hiện ký quỹ 15% tổng
giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
Khối lượng nhập khẩu từ 100 tấn đến dưới 500 tấn phải thực hiện ký
quỹ 18% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
Khối lượng nhập khẩu từ 500 tấn trở lên phải thực hiện ký quỹ 20%
tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu;
c) Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu không thuộc quy định tại
điểm a và điểm b khoản này thực hiện ký quỹ bảo vệ môi trường trong
nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất với số tiền được quy
định là 10% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu.
3. Quy trình ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ
nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất:
a) Tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu phải thực hiện ký quỹ trước
thời điểm phế liệu dỡ xuống cảng đối với trường hợp nhập khẩu qua cửa khẩu đường
biển hoặc nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam đối với các trường hợp khác;
b) Ngay sau khi nhận ký quỹ, tổ chức nhận ký quỹ xác nhận việc ký
quỹ của tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu vào văn bản đề nghị ký quỹ của tổ
chức, cá nhân. Nội dung xác nhận ký quỹ phải thể hiện đầy đủ các thông tin sau:
tên tài khoản phong tỏa; tổng số tiền ký quỹ được tính toán theo quy định tại
Nghị định này; thời hạn hoàn trả tiền ký quỹ thực hiện ngay sau khi hàng hóa
được thông quan; thời hạn phong tỏa tài khoản (nếu có);
c) Tổ chức nhận ký quỹ gửi tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu 02
bản chính văn bản xác nhận đã ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu. Tổ chức, cá
nhân nhập khẩu phế liệu gửi 01 bản chính văn bản xác nhận đã ký quỹ cho cơ quan
hải quan nơi làm thủ tục thông quan.
4. Quản lý và sử dụng số tiền ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập
khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất:
a) Tổ chức nhận ký quỹ nơi tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế
liệu thực hiện ký quỹ bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài
làm nguyên liệu sản xuất có trách nhiệm phong tỏa số tiền ký quỹ theo quy định
của pháp luật;
b) Tổ chức nhận ký quỹ đã nhận ký quỹ có trách nhiệm hoàn trả số
tiền ký quỹ cho tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu sau khi nhận được văn bản
đề nghị của tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu kèm theo thông tin về số tờ
khai hải quan nhập khẩu đối với lô hàng phế liệu nhập khẩu đã được thông quan
hoặc thông tin về việc hủy tờ khai hải quan nhập khẩu của cơ quan hải quan hoặc
chấp hành xong quyết định tái xuất, tiêu hủy theo quy định của pháp luật về
quản lý chất thải;
c) Trường hợp phế liệu nhập khẩu không được thông quan và không
thể tái xuất được, khoản tiền ký quỹ được sử dụng để thanh toán chi phí xử lý,
tiêu hủy phế liệu vi phạm. Nếu số tiền ký quỹ nhập khẩu phế liệu
không đủ thanh toán toàn bộ các khoản chi phí để xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập
khẩu vi phạm thì tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu có trách nhiệm thanh toán
các khoản chi phí này. Sản phẩm sau xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập khẩu vi phạm
có giá trị sẽ bị tịch thu theo quy định của pháp luật (không bao gồm phần sản
phẩm tạo ra từ nguyên liệu, phụ gia hoặc phế liệu khác được phối trộn theo quy
trình sản xuất của đơn vị được chỉ định để xử lý phế liệu nhập khẩu vi phạm) và
không được hạch toán vào chi phí xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập khẩu vi phạm.
Việc xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập khẩu vi phạm được thực hiện
theo quy định về quản lý chất thải. Tổ chức, cá nhân vi phạm có trách nhiệm
thỏa thuận với đơn vị có đủ năng lực để xử lý, tiêu hủy chất thải, phế liệu vi
phạm; đơn vị xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập khẩu vi phạm phải được ghi trong
quyết định xử phạt của người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính theo quy
định của pháp luật. Trường hợp không xác định được tổ chức, cá nhân nhập khẩu
phế liệu vi phạm, việc xử lý, tiêu hủy phế liệu nhập khẩu vi phạm do nhà nước
thực hiện theo quy định của pháp luật;
d) Trường hợp số tiền ký quỹ còn thừa sau khi thanh toán để xử lý
lô hàng phế liệu nhập khẩu vi phạm, trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận
được ý kiến bằng văn bản về việc hoàn thành quá trình xử lý, tiêu hủy phế liệu
của cơ quan có thẩm quyền đã xử phạt theo quy định của pháp luật về xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, tổ chức nhận ký quỹ có trách
nhiệm hoàn trả số tiền ký quỹ còn lại cho tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu.
Từ những phân tích trên, các doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực nhập
khẩu phế liệu tham khảo quy định của pháp luật về điều kiện để có thể thực hiện
nhập khẩu phế liệu. Vậy trong trường hợp để xảy ra vi phạm các quy định về bảo
vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu thì phải chịu những chế tài sau đây.
2. Xử phạt vi phạm các quy định về bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu:
Mức phạt hành chính hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu được quy định tại Điều 25 Nghị định 155/2016/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 55/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:
1. Hình thức phạt chính:
1.1 Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi
không có báo cáo tình hình nhập khẩu và sử dụng phế liệu trong năm gửi cơ quan
có thẩm quyền theo quy định.
1.2. Hành vi vi phạm trong trường hợp trực tiếp nhập khẩu phế
liệu làm nguyên liệu sản xuất bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 130.000.000 đồng đối với hành
vi kho hoặc bãi lưu giữ phế liệu nhập khẩu không đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi
trường;
b) Phạt tiền từ 130.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối
với hành vi không có kho, bài lưu giữ phế liệu nhập khẩu đáp ứng điều kiện về
bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất hoặc để thử
nghiệm làm nguyên liệu sản xuất theo quy định; lưu giữ phế liệu nhập khẩu tại
khu vực không đáp ứng điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu
làm nguyên liệu sản xuất hoặc để thử nghiệm làm nguyên liệu sản xuất theo quy
định;;
c) Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 170.000.000 đồng đối với hành
vi không có công nghệ, thiết bị tái chế, tái sử dụng phế liệu theo quy định;
không xử lý tạp chất đi kèm phế liệu hoặc không chuyển giao tạp chất cho đơn vị
có chức năng xử lý theo quy định;
d) Phạt tiền từ 170.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với hành
vi nhập khẩu phế liệu vượt quá khối lượng cho phép trong Giấy xác nhận đủ điều
kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất;
đ) Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 230.000.000 đồng đối với hành
vi chuyển giao phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất tại cơ sở của mình
cho tổ chức, cá nhân khác; sử dụng phế liệu nhập khẩu không đúng với Giấy xác
nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu
sản xuất;
e) Phạt tiền từ 230.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối với hành
vi nhập khẩu phế liệu không đúng chủng loại trong Giấy xác nhận đủ điều kiện về
bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất theo quy
chuẩn kỹ thuật về môi trường quy định, trừ trường hợp quy định tại khoản 1.6
dưới đây.
1.3. Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối
với hành vi không thanh toán các khoản chi phí xử lý phế liệu nhập khẩu trong
trường hợp số tiền ký quỹ không đủ để xử lý phế liệu nhập khẩu vi phạm các quy
định về bảo vệ môi trường.
1.4. Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối
với hành vi vi phạm quy định về tạm nhập, chuyển khẩu phế liệu trong các trường
hợp sau:
a) Tháo, mở, sử dụng và làm phát tán phế liệu trong quá trình vận
chuyển, lưu giữ trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
b) Làm thay đổi tính chất, khối lượng của phế liệu;
c) Không tái xuất, chuyển khẩu toàn bộ phế liệu đã được đưa vào
lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
1.5. Hành vi nhập khẩu phế liệu có chứa tạp chất đi kèm với
phế liệu vượt quá tỷ lệ cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường
đối với phế liệu nhập khẩu bị xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng dưới 200 kg; tạp chất là
chất thải khác, với tổng khối lượng dưới 1.000 kg;
b) Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 200 kg đến dưới 300
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 1.000 kg đến dưới 5.000
kg;
c) Phạt tiền từ 250.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 300 kg đến dưới 400
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 5.000 kg đến dưới 10.000
kg;
d) Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 400.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 400 kg đến dưới 500
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 10.000 kg đến dưới
20.000 kg;
đ) Phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 500 kg đến dưới 600
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 20.000 kg đến dưới
30.000 kg;
e) Phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 600 kg đến dưới 700
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 30.000 kg đến dưới
40.000 kg;
g) Phạt tiền từ 600.000.000 đồng đến 700.000.000 đồng đối với trường
hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần phải loại
trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các chất ô
nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 700 kg đến dưới 800 kg; tạp
chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 40.000 kg đến dưới 50.000 kg;
h) Phạt tiền từ 700.000.000 đồng đến 800.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 800 kg đến dưới 900
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 50.000 kg đến dưới
60.000 kg;
i) Phạt tiền từ 800.000.000 đồng đến 900.000.000 đồng đối với
trường hợp tạp chất là chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phân hủy cần
phải loại trừ theo quy định tại Phụ lục A Công ước Stockholm về các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, với tổng khối lượng từ 900 kg đến dưới 1.000
kg; tạp chất là chất thải khác, với tổng khối lượng từ 60.000 kg đến dưới
70.000 kg;
1.6. Phạt tiền từ 900.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với
hành vi nhập khẩu, quá cảnh phế liệu có chứa chất phóng xạ; nhập khẩu phế liệu
không thuộc Danh mục phế liệu được phép nhập khẩu trừ trường hợp được Thủ tướng
Chính phủ chấp thuận cho phép nhập khẩu phế liệu để thử nghiệm làm nguyên liệu
sản xuất và các trường hợp hành vi tội phạm về môi trường.
2. Hình thức xử phạt bổ sung
a) Tước quyền sử dụng Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất từ 03 tháng đến 06
tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 1.2 nêu trên;
b) Tước quyền sử dụng Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất từ 06 tháng đến 09
tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 1.3 nêu trên;
c) Tước quyền sử dụng Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi
trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất từ 09 tháng đến 12
tháng đối với trường hợp vi phạm quy định tại khoản 1.5 và khoản 1.6 nêu trên;
d) Tịch thu sản phẩm có giá trị sau khi tiêu hủy đối với trường
hợp vi phạm quy định tại điểm d, đ và e khoản 1.2, khoản 1.3, 1.4, 1.5 và khoản
1.6 nêu trên khi bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc tiêu hủy phế liệu
nhập khẩu.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả
a) Buộc tái xuất hoặc tiêu hủy trong trường hợp không thể tái xuất
đối với các hành vi vi phạm quy định tại điểm d, đ và e khoản 1.3, 1.4, 1.5 và
khoản 1.6 nêu trên;
b) Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và
phân tích mẫu môi trường trong trường hợp có vi phạm về nhập khẩu phế liệu vi
phạm quy chuẩn kỹ thuật môi trường hoặc gây ô nhiễm môi trường theo định mức,
đơn giá hiện hành đối với các vi phạm quy định nêu trên;
c) Buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm
môi trường và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn
do người có thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành
chính đối với vi phạm quy định tại khoản 1.2 nêu trên gây ra;
Việc kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý hành vi vi phạm
pháp luật liên quan đến phế liệu nhập khẩu thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Đồng thời, hằng năm, Ủy ban nhân dân tỉnh còn có
trách nhiệm báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường tình hình nhập khẩu, sử dụng
phế liệu và các vấn đề môi trường liên quan đến phế liệu nhập khẩu tại địa bàn.
Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: mức phạt tiền
đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là
mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân, mức phạt
tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền
với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân.
Thông qua những phân tích của tỉnh huống nêu trên, các Doanh
nghiệp biết được những quy định của pháp luật hiện hành về bảo vệ môi trường
trong nhập khẩu phế liệu để có thể phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của
mình, tránh rơi vào các trường hợp vi phạm để không phải chịu mức hình phạt lớn
kèm với việc thực hiện xử phạt bổ sung hay biện pháp khắc phục hậu quả.
Hành vi tàng trữ, vận chuyển, chế biến, mua bán
trái phép gỗ, thực vật rừng ngoài gỗ thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm
được ưu tiên bảo vệ
Tình huống 15:
Doanh nghiệp A nhận vận chuyển gỗ thuộc
Danh mục loài quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ cho Công ty B. Trước khi vận
chuyển Doanh nghiệp A muốn biết việc vận chuyển gỗ thuộc Danh mục loài
quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ có vi phạm pháp luật không? Nếu có thì mức
xử phạt được quy định như thế nào?
Trả lời (chỉ mang tính chất tham khảo):
Khoản 30 Điều 1 Nghị định 55/2021/NĐ-CP sửa đổi Khoản 4 Điều 40
Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định hành vi tàng trữ, vận chuyển, chế biến,
mua bán trái phép gỗ, thực vật rừng ngoài gỗ thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý,
hiếm được ưu tiên bảo vệ thì áp dụng biện pháp xử lý theo quy định tại Nghị
định số 35/2019/NĐ-CP ngày 25 tháng 4 năm 2019 của Chính phủ quy
định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp. Hành vi tàng trữ,
vận chuyển, chế biến, mua bán trái phép loài thực vật hoang dã thuộc Danh mục loài
nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, trừ gỗ, thực vật rừng ngoài gỗ thì bị
xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có giá trị dưới 15.000.000 đồng;
b) Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 15.000.000 đồng đến dưới 25.000.000 đồng;
c) Phạt tiền từ 25.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 25.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng;
d) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 70.000.000 đồng;
đ) Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 90.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 70.000.000 đồng đến dưới 90.000.000 đồng;
e) Phạt tiền từ 90.000.000 đồng đến 120.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 90.000.000 đồng đến dưới 120.000.000 đồng;
g) Phạt tiền từ 120.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 120.000.000 đồng đến dưới 150.000.000 đồng;
h) Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 180.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 180.000.000 đồng;
i) Phạt tiền từ 180.000.000 đồng đến 210.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 180.000.000 đồng đến dưới 210.000.000 đồng;
k) Phạt tiền từ 210.000.000 đồng đến 240.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 210.000.000 đồng đến dưới 240.000.000 đồng;
l) Phạt tiền từ 240.000.000 đồng đến 270.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 240.000.000 đồng đến dưới 270.000.000 đồng;
m) Phạt tiền từ 270.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với loài
thực vật hoang dã có trị giá từ 270.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng.”
Khoản 1 Điều 5 Nghị định số 155/2016/NĐ-CP quy định: mức phạt tiền
đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Chương II của Nghị định này là
mức phạt tiền quy định đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân, mức phạt
tiền đối với hành vi vi phạm hành chính của tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền
với cùng hành vi vi phạm hành chính của cá nhân.
Như vậy, hành vi tàng trữ, vận chuyển, chế biến, mua bán trái phép
gỗ, thực vật rừng ngoài gỗ thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên
bảo vệ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, Doanh nghiệp A tham khảo để hạn chế
được rủi ro khi được thuê vận chuyển hàng hóa.